O concello de Mondariz sitúase no centro-leste da provincia de Pontevedra, integrado na comarca do Condado. Limita cos concellos de Fornelos de Montes, Covelo, A Cañiza, Salvaterra de Miño, Ponteareas, Mondariz-Balneario e Pazos de Borbén. Conta cunha superficie aproximada de oitenta e cinco quilómetros cadrados, nos que se asentan setenta e tres entidades diferenciadas de poboación nas que viven algo máis de seis mil habitantes.

As parroquias que integran este territorio dependían no antigo réxime de catro xurisdiccións, todas elas con señorío laico. Na xurisdicción de Achas, dependente do conde de Salvaterra, atopábase a parroquia de Lougares. Na xurisdicción de Oliveira a parroquia de Portela. Na xurisdicción de Sobroso, con señorío do marqués de Sobroso, estaban integradas as parroquias de Frades, Gargamala, Meirol, Mouriscados, Queimadelos, Riofrío, Mondariz, Sabaxáns e Vilar. Por último, o couto de Toutón, formado pola parroquia do mesmo nome, dependente de D. Juan Araújo.

Será no ano 1836 cando definitivamente xurda o actual Concello de Mondariz, dentro do Partido Xudicial de Ponteareas e formado polas parroquias de Lougares, Portela, Frades, Gargamala, Meirol, Mouriscados, Queimadelos, Riofrío, Sabaxáns, Vilar, Toutón e Santa Eulalia de Mondariz.

Con posterioridade as parroquias de San Martiño de Portela, que logo cambiará a súa denominación pola hoxe coñecida de Vilasobroso, e a de Santa María de Queimadelos en 1924 e 1935, respectivamente, constituíronse en Entidades Locais Menores.

A principal modificación acontecida no concello prodúcese coa segregación da parroquia de Santa Eulalia de Mondariz para constituír unha Entidade Local Menor e, de seguido, o Concello de Mondariz-Balneario no ano 1924.

A casa do concello de Mondariz é unha edificación exenta, de recente construcción, integrada nunha fermosa superficie axardinada dentro do núcleo urbano. Destaca pola súa horizontalidade e a grande superficie acristalada, seguindo a tradición das galerías, que se completa cun lucernario central sobre as escaleiras de acceso á planta alta, producindo todo iso unha considerable iluminación natural no interior do edificio.

O arquivo dispuxo de diferentes ubicacións nos últimos anos. Recentemente habilitouse, logo da oportuna reforma e adecuación un local de máis de cincuenta e cinco metros cadrados no soto da casa do concello, antes dedicada na súa totalidade a garaxe e almacén municipal. Dispón este local dunhas axeitadas condicións ambientais e de habitabilidade, con ventilación e iluminación natural, sistemas de control da humidade e espazo suficiente para a disposición dos fondos documentais a medio prazo.

Para levar á cabo a súa función de depósito documental instaláronse neste local un total de cento cincuenta metros lineais de estantería metálica, disposta segundo se amosa no plano adxunto, suficientes para o fondo documental actual. Dispón ademais de moble ficheiro metálico para a consulta do catálogo do propio arquivo.

O fondo documental producido polo Concello de Mondariz no decurso da súa actividade ó longo destes anos, e que aínda se conservaba, recibiu nos anos 1986-1987 o tratamento técnico oportuno, incluído dentro da programación xeral do Servizo Técnico do Patrimonio Documental para a provincia de Pontevedra.

Daquela, conseguiríase centralizar no local destinado a arquivo a totalidade dos fondos existentes, dispersos e carentes da axeitada organización. Ademais da clasificación e ordenación da documentación, procedeuse a elaboralos instrumentos necesarios para o seu control e manexo, tanto en soporte tradicional como informatizado.

Posteriormente desenvolvéronse novas actuacións técnicas de incorporación da documentación, reconversión técnica, de acordo co novo cadro de clasificación establecido a nivel nacional para o conxunto dos arquivos municipais e informatización dos instrumentos de descrición, nos anos 1987, 1994, 1999, 2003, 2005, 2007, 2009, 2011, 2013 e 2017.

Os traballos de organización e descrición documental, baixo a dirección técnica do STPDOC, leváronos a cabo:
Rosana Alonso Comesaña
Ana María Álvarez Villar
José Luis Castro Carpintero
Jacobo Domínguez Pedreira
Manuela González Rey
María Dolores Pereira Oliveira
Carlos Pérez Guisado
Lourdes Pérez-Santamarina Feijóo
Daniel Rodríguez Menéndez
Ana María Valles Castro
Iñaki Varela Pérez
Isabel Couso Bravo
Carmen Touzón Fernández
María del Carmen Martín Regueira
Iria Chaves Moledo
Mónica Núñez Carro
Francisco Orge Ventín
Lara María Moldes González
Miguel Martínez Puig
Olalla Barreiro Molano
Pablo Pastoriza Rozas
Fátima Baña Hernanz
Paula Boullosa Rodríguez
Salustiano Ferreirós Muinelo
Teresa Blanco Uzal

O fondo conservado corresponde na súa maior parte ó século XX, aínda que conta con bastantes documentos illados do século XIX; presenta, en xeral, un bo nivel de conservación.
Este conxunto documental foi clasificado en catro grandes seccións, de acordo co novo cadro de clasificación proposto para o conxunto dos arquivos dos concellos.

A sección GOBERNO, que inclúe, basicamente, aquela documentación xerada polos órganos persoais e colexiados do propio Concello, supón algo menos do tres por cento do total do fondo documental. Destacan especialmente os libros de actas do Pleno, nos que faltan os correspondentes ós primeiros anos, conservándose dende 1854, e os dos outros órganos colexiados, tales como a Comisión Municipal Permanente, completos dende 1924, agás aqueles períodos nos que non existiu este órgano.

A documentación da sección ADMINISTRACIÓN, referida ó propio funcionamento interno do Concello, supón algo menos do catorce por cento do total, sobresaíndo polo seu volume a correspondencia, que non conserva documentos anteriores a 1911; os libros de rexistro de entrada e saída de documentos, ou a documentación referida ó persoal municipal, con testemuños, neste caso, dende 1895.

Algo maior é o volume que ocupan os fondos da sección SERVIZOS, un trinta por cento do total destacando aquela documentación relacionada coa xestión e control das obras municipais ou particulares, do control das instalacións industriais e comerciais e de urbanismo, a pesar de corresponder na súa maior parte ó século XX.

Destacan tamén nesta sección os padróns de habitantes e as súas alteracións dende 1851, e os libros de nacementos, defuncións e matrimonios das diferentes parroquias, conservados dende 1841, anteriores á creación dos rexistros civís no ano 1870 e antecedentes destes.

Cómpre salientar, ademais, a documentación relacionada coas quintas e recrutamentos, conservada na súa práctica totalidade dende 1873. Así mesmo, aquela referida ás eleccións e censos electorais, dende 1843.

Algo máis da metade do volume documental corresponde á sección de FACENDA cun cincuenta e tres por cento do total; sobresae toda aquela que ten relación coa elaboración e xestión dos presupostos ordinarios municipais, conservada dende 1855, anque soamente con certa continuidade a partir de 1925.

A documentación sobre impostos e taxas ten abundantes testemuños do século XIX, especialmente na documentación referida á contribución territorial rústica e urbana, dende 1851, ou ó funcionamento da Xunta Pericial, dende 1857.